Prezentacija monografije “KOVAČI”

Kovači su po svemu tipično bosansko naselje ,jedno od 324 koliko ih ima samo u Tuzlanskom kantonu, najgušće naseljenom regionu u Bosni i Hercegovini, u kojem je život oduvijek bio intenzivan, kontinuiran i na relativno visokom kulturnom nivou o čemu svjedoče pronađeni predmeti iz paleolita te mnogobrojne gradine i nekropole stećaka. Ovaj region je imao burnu istoriju punu ratova , epidemija i velikih seoba a u novije vrijeme se njegova naselja i predjeli konstantno mijenjaju zbog intezivne eksploatacije šume,uglja i soli i pratećih procesa nagle industrijalizacije i urbanizacije.

Izuzev prof.Kulenovića, prof.Mutapćića te mr. Đedovića i nekoliko mlađih istraživača nitko se ozbiljnije nije bavio antropogegrafskim i etnološkim istraživanjima ovih naselja što je ponukalo autore Đulagu i Nusreta Mujagića da napišu monografiju Kovača i objasne uticajne faktore i principe pod kojima je nastajalo i razvijalo se ovo živopisno naselje.

Autori su koristili Domovnicu imamata džemata Bašigovci od 1927 godine,Matičnu knjigu vjenčanih 1919-1946 iz Matičnog ureda u Đurđeviku, Alfabetski registar austrougarske gruntovnice iz 1981 godine iz ZK ureda u Živinicama,Knjigu umrlih 1930-1946 iz Matičnog ureda u Đurđeviku,Domovnicu iz Matičnog ureda Đurđevik za područje Kovača,Bašigovaca i Lukavice za period 1929-1944 godine , gruntovne i katastarske knjige i karte iz općine i ZK ureda Živinice , biračke spiskove i popise naseljenih mjesta, statitističke i demografske podatke iz općine Živinice, prostorno-plansku dokumentaciju i druge materijale iz općinskih službi.

Najvredniji podaci dobijeni su iz knjige “Tri stoljeća porodice Čokić” autora Halida Čokića iz Tuzle ali ostali vrijedni dokumenti koji se pominju u knjizi nisu bili dostupni jer su nakon autorove smrti nestali pod vrlo čudnim okolnostima.Ova značajna porodica je imala tri ogranka u Tuzli, Kovačima i Čeliću i činili su je muderisi, muftije, šerijatske sudije, pravnici , profesori i sl. koji su uredno vodili arhive i bilješke o dešavanjima u svojoj porodici ali i šire.

Zbog toga su se autori ove knjige oslonili na sopstvenu građu i podatke koje su prikupljali i bilježili u kontinuitetu od 1950-tih godina jer je do te godine nestala sva pisana građa koje su generacije Mujagića pisale i čuvale u drvenim sanducima .

U ovakvim okolnostima autori knjige su sačinili radni tim od predstavnika svih familija u naselju te su zajedno sa njima nekoliko godina bilježili usmena predanja i legende, prikupljali stare fotografije te vršili terenska fotografisanja ,s kiciranja i bilježenja nakon čega je i nastala knjiga u ovoj formi.

Autori nisu imali pretenziju da apsolviraju ova istraživanja niti da sačine naučno djelo u pravom smislu te riječi već samo da izvrše presjek trenutnog stanja i sačuvaju od zaborava ambijente, objekte, ljude i njihove priče i snove , uspomene, fotogarfije i vrijedne predmete ,s tare zanate i sve drugo što čini duh jednog mjesta.

Na generacijama koje dolaze je da u arhivama Istambula, Beča, Sarajeva i Tuzle te u raznim muzejima, institutima i bibliotekama pronađu i drugu građu iz starije prošlosti Kovača koja će dati mnoge odgovore na pitanja i nedorečenosti koje se pojavljuju u knjizi.

Knjiga se može pogledati ili nabaviti u gradskoj biblioteci i knjižari “Zahirović” u Živinicama.